Huidige maatschappelijke situatie
Een groot aantal Nederlanders heeft te maken met schulden. Alhoewel de meeste mensen probleemloos hun schulden op tijd betalen, is er ook een grote groep die daar veel moeite mee heeft. Meestal komt dit door onverwachte tegenslagen zoals werkloosheid, hoge energiekosten, echtscheiding, ziekte, en andere mogelijke oorzaken. In Nederland hebben tegenwoordig meer dan 1.000.000 huishoudens problematische schulden en ruim 1.500.000 huishoudens lopen daar direct risico op. Regelmatig zien we terug dat dit begon met een kleine schuld, maar naarmate de tijd vorderde werd deze schuld alsmaar groter. Na vaste lasten en noodzakelijke aflossingen van schulden en leningen houden deze huishoudens niet genoeg geld over voor de dagelijkse uitgaven.
Gevolgen
Mensen zitten hierdoor vast in een systeem voor het oplossen van schulden wat helaas onvoldoende functioneert. Het incasseren is dan ook een complex stelsel van regels en wetgeving. Het totaal aantal kleine schulden is daarbij de afgelopen jaren toegenomen. Dit zijn vaak schulden die in een korte tijd moeten worden terugbetaald. Kan de debiteur dit niet, dan loopt de oorspronkelijke schuld snel op door boetes, rente en incassokosten waarvan de kosten dan voor rekening van de schuldenaar komen. Het is deze snelle escalatie van schulden naar steeds grotere schulden die veel mensen in de problemen brengt. Daarnaast komt er ook bij kijken dat het systeem van invorderingen een grotendeels geautomatiseerd proces is waarbij regelmatig onvoldoende oog is voor de persoonlijke omstandigheden van de schuldenaar.
Wanneer iemand schulden heeft, ben je hier, volgens de algemene gedachten van de maatschappij, levenslang verantwoordelijk voor en is het zelfs overdraagbaar naar de volgende generatie. Er zijn dan ook weinig mogelijkheden binnen het huidige incassotraject om de persoonlijke omstandigheden van de schuldenaar een voorname positie te geven. Daarom moeten we nadenken over hoe we dit kunnen oplossen en er een systeemverandering kan plaatsvinden voor het incasseren en resolveren van schulden.
Ondernomen acties
Het disfunctioneren van het systeem leidde ertoe dat diverse partijen in beweging kwamen. Zo is er sinds 2018 sprake van een interdepartementale Brede Schuldenaanpak waarin het kabinet voorziet. Met diverse maatregelen en wetsvoorstellen probeert het kabinet incasso socialer te maken en de positie van schuldenaren te verbeteren. Begrippen als ‘sociaal incasseren’ worden steeds vaker toegepast.